Προβληματική Συμπεριφορά
Ως Προβληματική συμπεριφορά ορίζεται η ‘αντίδραση’ που βγαίνει κατ’ εξακολούθηση εκτός των αποδεκτών ορίων κοινωνικής συμπεριφοράς και συνήθως συνεπάγεται με αρνητικές συνέπειες. Προβληματικές συμπεριφορές θεωρούνται η επιθετικότητα, η εναντίωση, η βιαιότητα, το bullying, τα ψέματα, η εριστικότητα, το κλέψιμο, οι απουσίες, η χειριστικότητα, η χρήση αλκοόλ και ουσιών κ.α.
Σε περιπτώσεις που οι παραπάνω συμπεριφορές εμμένουν και επιμένουν εξετάζεται το ενδεχόμενο κάποιας Συμπεριφορικής διαταραχής όπως:
- Διαταραχή Διαγωγής
- Κατάθλιψη
- Διαταραχή Προσωπικότητας
- Αντικοινωνική Συμπεριφορά
- Παραβατική Συμπεριφορα
Στα αίτια εμφάνισης συγκαταλέγονται διάφοροι παράγοντες όπως:
- Ελλείψεις σε κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες: Χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνική συστολή, απουσία αυτοελέγχου, δυσκολίες στην έκφραση και επικοινωνία, αδυναμίες στην επίλυση προβλημάτων, συναισθηματική ανωριμότητα.
- Δομή και αγωγή οικογένειας: Κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, διαζύγιο, παραμέληση, ευάλωτοι οικογενειακοί δεσμοί, αναποτελεσματικές τεχνικές ανατροφής και διαπαιδαγώγησης, μονογονεϊκότητα, ανεπαρκή όρια, υπερπροστασία.
- Πρότερες εμπειρίες και βιώματα: Τραυματικές εμπειρίες, άγχος αποχωρισμού, πένθος-απώλεια, συναισθηματική-σωματική κακοποίηση, bullying, χαμηλή σχολική επίδοση, έκθεση σε κίνδυνο.
- Γνωστική & σωματική ανάπτυξη: Δυσκολίες στην προσοχή και τη συγκέντρωση, χαμηλή προσαρμοστικότητα, αδύναμο λεξιλόγιο, υπερκινητικότητα ή μειωμένη δραστηριότητα, ελλείψεις στην αποτελεσματική επεξεργασία ερεθισμάτων.
- Σημαντικές αλλαγές: Μετακόμιση, αλλαγή σχολείου, σωματικές αλλαγές, αλλαγές στις σχέσεις με συνομηλίκους και στις παρέες, αλλαγή οικογενειακής
σύστασης.
Η αντιμετώπιση της προβληματική συμπεριφοράς περιλαμβάνει 3 στάδια:
- Αξιολόγηση των αιτιών και των ερεθισμάτων που πυροδοτούν το συγκεκριμένο είδος συμπεριφοράς
- Κατανόηση των βαθύτερων αναγκών, της ιδιοσυγκρασίας και των προθέσεων του παιδιού, καθώς και την δυναμική της οικογένειας.
- Διαμόρφωση ενός εξατομικευμένου προγράμματος συστηματικής παρέμβασης με σαφείς στόχους και οδηγίες, που περιλαμβάνει την ψυχοεκπαίδευση του παιδιού-εφήβου για ενδυνάμωση των μεθόδων έκφρασης και εκτόνωσης και την συμβουλευτική γονέων για ανάπτυξη αποτελεσματικών συμπεριφορικών τεχνικών διαπαιδαγώγησης, με σκοπό την καταστολή της προβληματικής συμπεριφοράς και την υιοθέτηση πιο υγιών τρόπων δράσης και αντίδρασης με μακροχρόνια οφέλη.
